امروزه اغلب با نام بوستر پمپ آشنا هستیم اما شاید تعریف درست و کاملی از آن‌ها نداشته باشیم. بوستر پمپ، دو یا چند پمپ آب را شامل می‌شود. که به منظور افزایش یا حفظ فشار و میزان بازدهی آب کاربرد دارد. این دستگاه ها اکثرا در سیستم هایی استفاده می شوند که جریان آب به شکل ناپایدار و متغیر است. هنگامی که درخواست آب کم است بوستر پمپ به شکل آماده به کار باقی می ماند. و در صورت افزایش تقاضا، بوستر پمپ فعال می‌شود و فشار لازم به منظور تامین آب لازم را افزایش می دهد.
به طور کلی از سیستم های زیر جهت ایجاد فشار مناسب در شبکه آب مصرفی در داخل ساختمان های بلند و مرتفع استفاده می شود:
- بوستر پمپ
- منبع تحت فشار
- پمپ دور متغیر
- مخزن ثقلی یا منبع ذخیره
بوستر پمپ ها عموما دو یا چند پمپ، مخزن و دستگاه کنترل را شامل می‌شوند. و همان‌گونه که اشاره شد، به صورت کلی بوستر پمپ ها به منظور حفظ فشار آب کافی در منظقه های کم فشار، ساختمان های مرتفع و همچنین محل هایی که فشار آب در آن متغیر است، طراحی می‌شوند.
در تمامی سیستم های بالا، یک مخزن به منظور ذخیره آب و تغذیه ایستگاه پمپاژ در نظر گرفته می شود. این مخزن بوسیله یک انشعاب با قطر مناسب از لوله اصلی آب شهری و به شکل خودکار از راه فلوتر تغذیه می شود.
مزیت های سیستم بوستر پمپ
در طراحی تاسیسات مکانیکی یک پروژه، همچون شبکه آبرسانی، فاضلاب و سیستم سرمایش و گرمایش، آنچه از همه اهمیت بیشتری دارد، انتخاب سیستم تامین فشار مناسب به منظور شبکه آبرسانی و آتش نشانی ساختمان مورد نظر است. به شکلی که از جهات فنی، اقتصادی، آسانی راهبری، نگهداری آتی و شرایط خاص موجود در ساختمان، بهترین شرایط را داشته باشد.
مزیت های سیستم بوستر پمپ در سیستم های آبرسانی عبارتند از:
- حذف ضربات هیدرولیکی
- قابلیت حمل و نصب آسان
- قابلیت سرویس در حین کار
- کاهش آلودگی صوتی
- وجود سیستم های مختلف محافظت الکترونیک
- صرفه جویی در مصرف انرژی الکتریکی
- آبدهی بسیار پایین تا بسیار بالا
- فشار ثابت در کل شبکه
لازم به ذکر است، در بوستر پمپ هر کدام از پمپ ها می‌توانند به شکل مستقل از سایر پمپ ها عمل کنند. و به صورت اتوماتیک یا دستی از مدار خارج شوند و یا برعکس، وارد مدار شوند. در این شرایط اگر یکی از پمپ ها نیاز به تعمیر پیدا کند می توان با خاموش نمودن پمپ مورد نظر، آن را از مدار خارج کنیم و همچنین با بستن شیر فلکه های مربوطه، آن را تعمیر کرد. به طوری که هیچ اختلالی در سیستم به وجود نیاید و سایر پمپ های سیستم به کار خود ادامه دهند.
انواع بوستر پمپ
بوستر پمپ ها را بر اساس کاربردشان، عملکردی که دارند، ساختار عملکرد و همچنین از نظر تعداد پمپ به انواع گوناگونی دسته بندی می‌کنند که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.
بوستر پمپ ها را به صورت کلی به شکل زیر دسته بندی می‌کنند:
- بوستر پمپ آبرسانی (بوستر پمپ خانگی – بوستر پمپ صنعتی)
- بوستر پمپ آتشنشانی
اگر بخواهیم بوستر پمپ ها را بر حسب عملکرد دسته بندی کنیم به شکل زیر میباشد:
- بوسترپمپ آبرسانی
- بوستر پمپ آتشنشانی
علاوه بر این دسته بندی ها، می توان بر اساس ساختار عملکرد و از نقطه نظر كنترل فشار آب نیز بوستر پمپ ها را بدین شکل دسته بندی کرد:
- بوستر پمپ دور ثابت
- بوستر پمپ دور متغیر
دسته بندی بوستر ها بر اساس تعداد پمپ:
- بوستر پمپ تک پمپ
- بوستر پمپ دو پمپ
- بوستر پمپ چند پمپ
بوسترپمپ آب بر اساس تعداد پمپ
بوسترپمپ ها از لحاظ تعداد پمپ به دو دسته تک پمپ و دو یا چند پمپ تقسیم بندی می شوند.
بوسترپمپ تک پمپ
بوسترپمپ تک پمپ به منظور مصرف آب بهداشتی کم و متوسط در آب رسانی و صنعتی کاربرد دارد. این نوع بوسترپمپ به طور کامل یکپارچه میباشد. و جهت استفاده کافی است که کلکتور ورودی آن به منبع تغذیه آب و کلکتور خروجی آن به شبکه مصرف متصل شود و برق لازم تابلوی کنترل و فرمان آن تامین شود.
بوسترپمپ های دو یا چند پمپ
بوسترپمپ های دو یا چند پمپ دور ثابت به دو دسته با الکتروپمپ پیشرو و بدون الکتروپمپ پیشرو تقسیم بندی می شوند.
بوسترپمپ آب با الکتروپمپ پیشرو
نوع اول این این بوستر پمپ ها که متشکل از یک الکتروپمپ پیشرو (جاکی پمپ) و یک یا چند الکتروپمپ اصلی می‌باشند. در این سیستم ظرفیت الکتروپمپ پیشرو از الکتروپمپ های اصلی کمتر میباشد. اما از طرفی دیگر فشار آن با الکتروپمپ های اصلی برابر میباشد.
بوسترپمپ آب بدون الکتروپمپ پیشرو
ساختار این بوسترپمپ ها متشکل از دو یا چند الکتروپمپ اصلی با مشخصات یکسان بدون استفاده از الکتروپمپ پیشرو میباشد.
انواع نوع پمپ ها در بوسترپمپ آب از لحاظ کارکرد
پمپ ها با توجه به کارکرد خود در بوسترپمپ آب به سه نوع تقسیم می شوند:
- پمپ آب اصلی
- پمپ آب رزرو
- پمپ ژاکی
پمپ آب اصلی
پمپ آب اصلی یا MAIN PUMP پمپ یا پمپ هایی می‌باشند که موظف تامین هد و دبی کل سیستم می‌باشند.
پمپ ژاکی
زمانی که دبی لازم یک سیستم زیاد باشد عموما از پمپ های بزرگ استفاده می شود. که در نتیجه موتور های محرک نیز انرژی زیادی به منظور به حرکت در آوردن پمپ آب احتیاج دارند.
در الگوی مصرف مواقعی وجود دارد که دبی درخواستی کم می باشد. و می‌توان این دبی را بوسیله یک پمپ آب کوچک تامین کرد و نیازی به استفاده از پمپ آب بزرگ نمی‌باشد.
به همین علت، به منظور صرفه جویی در مصرف انرژی و همچنین کاهش استهلاک پمپ های بزرگ، یک پمپ با ظرفیت آبدهی کمتر از پمپ آب اصلی انتخاب می‌کنند. تا به منظور مصارف کم تنها این پمپ روشن شود و احتیاجات سیستم را برطرف کند. به این پمپ، ژاکی پمپ (JOCKEY PUMP) یا پمپ پیشرو می‌گویند.
جهت حالتی که آبریزش در پمپ ها و افت به مرور فشار در سیستم (LEAKAGE) وجود دارد. از ژاکی به منظور تامین دوباره فشار استفاده می نمایند.
پمپ رزرو
عموما در محل هایی که آبرسانی یک امر لازم و ضروری است. و وقفه در آن سبب به وجود آمدن مشکلات بزرگی می شود. (مانند بیمارستان‌ها، کارخانجات و…) یک پمپ را روی بوسترپمپ قرار می دهند تا در صورت خراب شدن یا توقف یکی از پمپ ها این پمپ آب وارد مدار شود و از ایجاد وقفه در آبرسانی جلوگیری کند و مانع این امر شود. این پمپ را پمپ رزرو یا STANDBY PUMP می نامند.
در بوسترپمپ هایی که به منظور آتش نشانی بکار می رود. حتما می‌بایست یک پمپ رزرو روی بوسترپمپ تعبیه گردد. تا وقفه ای در آبرسانی به وجود نیاید.
